Saat sabah 07.00 civarı bir gümbürtüyle uyandım: Çöp kamyonu. Her sabah aynı saatte geçmesine rağmen sesine nedense hâlâ alışamadım. Beşiktaş’ın dar ara sokaklarından gürültü pek eksik olmaz ya, belki alışmam lazım.Günlerdir evde olmanın getirdiği bıkkınlıkla belki biraz yürürüm diye düşündüm, kendimi beton delen karot makinesi sesleri eşliğinde dışarı attım. Nerede yürüyeceksem… Bu gürültü bulutundan sıyrılabilirsem yakınlardaki parklardan birine belki… Evimle Dikilitaş Meydan arasındaki daracık sokakta bile bir kamyon duruyor. Meydana varıyorum; yan yana marketlerin, bakkal ve manavların sıralandığı Dikilitaş Meydan çok daha sevimli olsa da yoğun günlerde içinde küçük bir Mecidiyeköy Meydan kaosu barındırıyor. Marketlere mal taşıyan kamyonlar, onların tıkadığı cadde, korna sesleri…&nbsp;Barbaros Bulvarı’na doğru yürürken şimdiye kadar üç kamyon, bir de iş makinesi gördüm. Ama kulaklığımda çalan şarkıdan vazgeçme noktasına gelmem şaşırtıcı değil. İBB Çevre Koruma Müdürlüğü’nün yayımladığı İstanbul Gürültü Seviyesi Azaltımı Eylem Planı’na göre, Barbaros Bulvarı ve çevresinde gündüzleri ses seviyeleri 80 desibel’in üzerinde. Dikilitaş’tan Akaretler’e kadar inen bölgedeyse ara sokaklarda bile ses seviyeleri 60 desibel’in altına <a fr-original-style="" href="https://cevrekoruma.ibb.istanbul/wp-content/uploads/2019/10/gurultu-eylem-plani-kitap-yeni.pdf" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">inmiyor</a>. Yani hepimiz hayatlarımızın arka planında varlığından zaman zaman rahatsız olduğumuz ama çoğu zaman kanıksadığımız bir gürültüyle yaşıyoruz. The World Hearing’in 2018 verilerine göre, İstanbul dünyanın en gürültülü beşinci <a fr-original-style="" href="https://www.iberdrola.com/wcorp/gc/prod/en_US/comunicacion/docs/Infographic_worlds_noisest_cities.pdf" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">şehri</a>. Şimdi bunun etkilerini düşünme vakti.Gürültü neydi?&nbsp;Biz gürültünün sadece karada var olduğunu düşünsek de gürültü, hem kara hem de deniz altında var olan, insanlar da dâhil yaşayan tüm organizmaların sağlığını ve huzurunu etkileyen rahatsız edici sesler bütünü. Desibel (dB) cinsinden ölçülen bu sonik yığın, şehirlerde yaprakların hışırtısından (20 ila 30 dB) gök gürültüsüne (120 dB) metro sesinden (90 ila 115 dB) ambulans veya polis sirenine (120 ila 140 dB) kadar <a fr-original-style="" href="https://www.nationalgeographic.org/encyclopedia/noise-pollution/#:~:text=Noise%20pollution%20impacts%20millions%20of,all%20age%20groups%2C%20especially%20children." style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">uzanıyor.</a>&nbsp;Hangi sorunlar? İnsanlara etkisi 85 desibel ve üzerinde seslere uzun süre maruz kalan kişilerin ileriki yaşlarda işitme kaybı yaşayabileceğine dair pek çok araştırma mevcut, buna gürültüye bağlı işitme kaybı deniyor ve stresle birlikte en sık rastlanan gürültü kaynaklı rahatsızlıklardan. Bugün yaşadığımız yere hiç de benzemeyen bir akustik ortamda evrimleşen kulaklarımıza üzülüyorum. Stres demişken, gürültü kaynaklı stres ve uykusuzluk problemi bir noktadan sonra öyle bir seviyeye ulaşıyor ki üst komşunuzun çaktığı bir çiviye dahi tahammül edemediğimiz günler yaşanabiliyor. Tabii bu sıkıntılar gürültünün nispeten masum etkileri. Yüksek seslere uzun süre ve düzenli maruz kalmak ayrıca yüksek tansiyon ve kalp hastalığına neden olabiliyor. Gürültülü caddelerin ya da hava alanlarının yakınlarında yaşayan insanlar üzerinde yapılan çalışmalarda hafıza, dikkat düzeyi ve okuma becerisindeki bozukluklar da dikkat çekiyor.&nbsp;Ekosistemi nasıl etkiliyor?&nbsp;Ekolojik araştırmalar artık gürültü kirliliğinin sadece insanlar üzerindeki değil; biyolojik çeşitlilik üzerindeki etkileriyle de giderek daha fazla ilgileniyor. Birçok çalışma, antropojenik gürültünün etkileri ve gezegenimizdeki yaşam için oluşturduğu potansiyel tehdidin boyutları konusunda bizi uyarıyor. Bu probleminse başlıca kaynağı şehirleşme. Çünkü şehirler, canlıların habitatlarını onarılamayacak boyutlarda dönüştürüyor ve şehir üretimi endüstriyel ya da trafik kaynaklı gürültü bu dönüşümün sadece bir kolu. Bununla beraber, insan faaliyetlerinin ürettiği sesin şehirlerle sınırlı kalmadığını; denizdeki teknenin motorunu, havada uçan uçağın kuşlar üzerindeki etkilerini de unutmamak gerek. Araştırmalara göre aslında ses hayvanlar için kendi başına bir sorun değil; hatta pek çoğu sesle yönünü buluyor, iletişim kuruyor. Sorun, sesler “gürültüye”, yani bir rahatsızlık veya hatta bir kirlilik biçimine dönüştüğünde ortaya çıkıyor. Özellikle neslini devam ettirmek için sesle iletişim kuran canlılarda gürültü kirliliğinin üreme döngülerini bozduğu ve hatta bazı türlerin neslinin tükenmesini hızlandırdığı biliniyor. Sadece karada değil; sulardaki binlerce petrol sondajı, sonar, sismik araştırma cihazı, eğlence amaçlı kullanılan tekneler ve nakliye gemisi, deniz yaşamı için ciddi bir gürültü kirliliği sebebi. Ses deniz canlılarına hem fiziksel olarak zarar verebiliyor hem de beslenmelerine, çiftleşmelerine ve iletişimlerine müdahale ediyor. Amerikan davranışsal ekolojist Peter Tyack: "Biz görsel yaratıklarız, ama deniz hayvanlarının olması gerekmiyor," diyor.&nbsp;"Su altında belki 10 metre görebilirsin ama binlerce kilometre öteden bir şeyler <a fr-original-style="" href="https://www.newyorker.com/magazine/2019/05/13/is-noise-pollution-the-next-big-public-health-crisis" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">duyabilirsin</a>."&nbsp;Pandeminin ilk zamanları yunusların Haliç’e dönmesine şaşmamalı, uzunca bir süredir belki de böylesine kafa dinlememişlerdir.&nbsp;Modern yaşamın gerçekleri… Dünyamızda yaratılan seslerin birdenbire sessiz kalmayacağı biliyorum. Bunun yerine, gürültü kirliliğinin dikkatimize değer ciddi bir sağlık ve çevre sorunu olduğunu kabul etmemiz; bunu yönetmek ve azaltmak için gerçekçi ve sürdürülebilir yollar bulmamız gerekiyor. En başta da üzerine düşünmemiz, ara ara yeniden gündeme getirmemiz ve alış-ma-ma-mız…

karot makinesi ile ilgili hikayeler